صورت فلکی یا پیکر آسمانی چیست؟
صورت فلکی یا پیکر آسمانی
؛ گردایه‌ای از ستاره‌ها است که از دیدگاه زمینی به شکل ویژه‌ای مانندسازی و نام‌گذاری شده‌است. در واقعیت سه بعدی، ستارگان یک پیکر آسمانی لزوماً به هم نزدیک نیستند و پیوندی به هم ندارند. قرار دادن آنها در یک مجموعه تنها به‌خاطر نزدیکی ظاهری از دیدگاه زمینی است.
دسته‌بندی ظاهری ستارگان
به صورت پیکرهای آسمانی از دید نشانی‌دهی و ساختن نقشه‌های آسان‌فهمِ آسمان سودمند است.در حقیقت اگر ما پرسپکتیو خود را از روی زمین تغییر می دادیم و چند میلیون سال نوری در فضا در هر سمتی حرکت می کردیم و از آن نقطه ستارگان را مشاهده می کردیم ، قطعا اشکال دیگری از ستارگان را می توانستیم رصد کنیم
تصویر تابلو آسمان شب چقدر علمی و موثق است؟
منبع اطلاعات نجومی در تهیه تابلوی آسمان، آژانس فضایی اروپا است. در سال 1989 ماموریتی با عنوان هیپارکوس توسط آژانس فضایی اروپا کلید خورد. و در طی آن بوسیله ماهواره هیپارکوس به مدت 3.5 سال به بررسی موقعیت یکصد هزار ستاره واقع در کره سماوی با دقت بسیار بالا پرداخته شد.
در این ماموریت حدود یک میلیون ستاره دیگر هم با مقداری دقت کمتر موقعیت یابی و محاسبه شدند. این پروژه در نهایت در سال 1993 با موفقیت ماموریت خود را به اتمام رساند.
اطلاعات پروژه مذکور چندسال بعد در کاتالوگ نجومی Tycho 2 در سال 2000 تکمیل شد. در این کاتالوگ مجموعاً حدود 2.5 میلیون ستاره، حتی کم نورترین و دورترین ستاره های آسمان شناسایی و ثبت گردید.
اسپشیال دیت با بهره گیری از اطلاعات نجومی بدست آمده از این کاتالوگ تابلوی آسمان اختصاصی شما را با دقت نجومی بالا و علمی تایید شده طراحی می کند.
چگونه اطلاعات نجومی، برای هر زمان از گذشته تا آینده، قابل دسترسی است؟!
هنگام سفارش تابلوی آسمان، در کنار مکان و روز موردنظر، ساعت و حتی دقیقه نیز اهمیت دارد. به این دلیل ساده ولی از نظر علمی پیچیده، که ستاره ها از دید زمینی هر ساعت در حال تغییر مکان خود در آسمان هستند.
دانشمندان نجوم با دقت بسیار بالایی موقعیت ستاره ها را در آسمان در تمام طول سال اندازه گیری و محاسبه کرده اند. بدین ترتیب با کمک علم ریاضیات و نجوم، از نظر علمی می توان در هر لحظه موقعیت ستاره ها در آسمان را محاسبه کرد. و ما بدین ترتیب قادر هستیم تا با دقت در حد دقیقه، موقعیت ستاره های تابلوی آسمان شما را محاسبه کنیم.
در نتیجه تابلوی آسمان تنها یک هدیه اختصاصی و منحصربه فرد شده و قطعه ای مدرن برای دکوراسیون خانه شما نیست. بلکه از دقت علمی بسیار بالایی نیز برخوردار است.
هرچند اغلب افراد لحظه دقیق تولد فرد دیگری یا حتی خودشان را به دقیقه یا حتی ساعت نمی دانند. در این مورد جای نگرانی وجود ندارد. این مورد قابل چشم پوشی است. در این حالت می توانید به تاریخ موردنظر(روز) بدون درنظرگیری جزییات ساعت و دقیقه آن اکتفا کنید.
حرکات ستارگان آسمان چگونه است؟
هرچند اصطلاحا گفته می شود که ستاره ها حرکت می کنند، اما در واقع آنها حرکتی ندارند. این کره زمین است که به حرکت در می آید. ستاره ها نسبت به همدیگر موقعیت ثابت و مشخصی در فضا دارند.
در واقع اگر کره زمین را به سفینه ای تشبیه کنیم، ما سوار بر این سفینه پایین تر از ستاره ها در حال چرخشی مداوم هستیم. برای تصویرسازی بهتر کافیست به خورشید فکر کنید که در موقعیتی معین در فضا قرار دارد و کره زمین به آرامی به دور آن می چرخد. ستاره ها نیز دور تا دور ما را احاطه کرده اند. در واقع مثل تصویری که مشاهده می کنید، ستاره ها حکم پس زمینه ای ثابت برای کره زمین دارند. خورشید در مرکز این کره فرضی قرار داشته و ما به دور خورشید می چرخیم. این کره فرضی، کره سماوی نام دارد.
در نظر داشته باشید که ما موجودات کوچکی روی این کره خاکی هستیم. حال اگر شخصی از بالای این کره به آسمان نگاه کند، آسمان متفاوتی نسبت به کسی که از موقعیت پایین کره در حال رصد آسمان است، را خواهد دید. به همین دلیل مکان قرارگیری ما در کره زمین تعیین کننده این است که در هر لحظه چه آسمانی و در نتیجه چه ستاره هایی بالای سرمان خواهد بود.
کره سماوی چیست؟
قاعدتاً بدلیل چرخش مداوم کره زمین به دور خود، آسمان بالای سرمان هر شب مقداری تغییر کرده است. و ستاره های آن چندین درجه جابه جا شده اند. هر 6 ماه کره زمین نیم دور می زند، و موقعیت ما را 180 درجه تغییر می دهد. یعنی اگر 6 ماه پیش از نقطه شمال فرضی به آسمان نگاه می کردیم، اکنون از نقطه جنوب فرضی آسمان را می بینیم. با گذر 12 ماه و تحویل سال، به موقعیت قبلی خود باز می گردیم.
پس دانستیم که ستاره ها در یک مقیاس زمانی سالانه از دید ما در حال تغییر جهت هستند. پس اگر در مکان ثابتی باشید، هرسال در روز تولدتان آسمان بالای سرتان همان ستاره ها را خواهد داشت. بطور مثال چینش ستاره ها در 14 مرداد 1372 دقیقا برابر با 14 مرداد 1700 (قرن ها بعد) خواهد بود.
خواندن تابلو آسمان شب چگونه است؟
تابلوی آسمان تمامی ستاره هایی که در تاریخ و مکانی معین در فضای قابل مشاهده قرار دارند را ترسیم می کند. واضح است که آسمان فضایی سه بعدی است و درک این فضا در صفحه ای دوبعدی(تابلو) نیازمند دانستن چندین نکته ساده است.
همانطور که می بینید تمامی ستاره ها در یک فضای دایره ای قرار گرفته اند. لبه های این دایره فرضی، بیانگر خط افق می باشد. از این لبه ها هرچه به سمت مرکز بیاییم، به ستاره هایی که در دقیقا بالای سر قرار دارند می رسیم. اگر مرکز دقیقا بالای سر بیننده مشاهده گر آسمان باشد، ستاره هایی که در نیمه بالایی N صفحه واقع شده اند در موقعیت شمالی نسبت به ما قرار دارند.
ستاره های نیمه پایینی S نیز در موقعیت جنوبی ما واقع شده اند. بخش شرقی نیز در موقعیت چپ بیننده آسمان قرار داشته و بخش غربی نیز در یک فضای سه بعدی در موقعیت راست بیننده خواهد بود. گفتنی است که این دایره ترسیم شده نشانگر نصف کره سماوی (180 درجه) می باشد. در یک شب صاف و در مکانی که آلودگی نوری کم باشد، در واقع می توان نصف کیهان را رصد کرد. شگفت انگیز نیست؟
اگر به کره زمین به عنوان کره کوچیکی واقع در کره سماوی فکر کنیم، به قاعده در هر زمان و مکانی که باشیم، نصف فضای کره سماوی در بالا و نصف دیگر در پایین ما قرار دارد. اگر دقیقا به آن سر قطر کره زمین برویم نصف دیگر کره سماوی را مشاهده خواهیم کرد.